Menopoz : En az 12 aylık adetsiz bir dönemin takip ettiği veya iki yumurtalığın (overin) cerrahi olarak çıkarıldığı son adettir.
Perimenopoz : Doğal menopoza girmeden hemen önceki dönemde görülen, değişikliklerin başladığı ve en az 6 yıl süren geçiş dönemidir ve menopozdan sonraki 1yılı kapsar.
Oluşturulan Menopoz : Overleri ortadan kaldıran veya overlere ciddi olarak hasar veren tıbbi tedaviler veya cerrahi bir müdahale sonucu ortaya çıkan menopozdur.
Prematür (erken) Menopoz : 40 yaş ve öncesinde görülen menopozdur.
Postmenopoz : Menopozdan sonraki yılları kapsar.
Menopozun Fizyolojisi :
Yumurtalık foliküllerinin kaybı, yumurtalık hormon üretiminde yavaş bir azalmaya neden olur. Bu durumda adetin kesilmesi ve çocuk sahibi olma yeteneğinin kaybıyla sonuçlanır. FSH>40 olarak ölçülür. Kilo alımı, deri ve saç değişiklikleri, kuru göz sendromu, vaginal kuruluk, kemik kaybı gibi vücut değişiklikleri görülür.
Menopoz Tedavisinde Amaç :
Menapoza bağlı şikayetler ( ateş basması, terleme, çarpıntı, uyku bozukluğu, dikkat dağınıklığı, ci,nsel isteksizlik )
Postmenopozal kadınlarda oluşan osteoporoz, kalp ve damar hastalıkları ( koroner kalp hastalıklağı, inmeler, venöz tromboemboliler, diabetes mellitus, ruh durumu depresyonu, idrar eksikliği ve demanstır.
Müdahaleler ve Önemli Pratikler:
Kadının kar/zarar profiline göre tedavisinin bireyselleştirilmesi, tedavinin : Hormon tedavisi (HT) formülleri, veriliş yolları, tedavi zamanlaması
Estrojen tedavisi (ET) ve estojen , progesteron tedavisi (EPT) kullanım süreleri
Vulvar ve vaginal kuruluğu olan kadınlarda ET
Erken menopozlu kadınlarda HT
Transdermal ( cilde yapıştırılan ) ve düşük doz oral estrojen verilmesi ile ilişkili yararların önemi
Sonuçlar ve Öneriler :
HT ( hormon tedavisi ) kullanımında tedavinin birleştirilmesi önemlidir. Kadının sağlığını, yaşam önceliklerini kalitesini, bunlar kadar venöz tromboz riski, koroner arter hastalığı riski, inme ve meme kanserleri gibi kişisel risklere göre tedavi bireyselleştirilmelidir.
Tedavi için önerilen süre kombine estrojen progesteron tedavisi (EPT) ve estrojen tedavisi (ET) için değişiklik göstermektedir. EPT kullanım süresi 5 yıllık kullanımla gelen meme kanseri riski ve artmış meme kanseri mortalitesi ile sınırlanmış iken, ET ortalama 7 yıllık kullanımda ve 4 yıllık takip sürecinde daha avantajlı kar/zarar profiline sahiptir. Bu durum ET’nin kullanım süresinde daha fazla esenliğe olanak sağlamaktadır.
ET vulvar ve vaginal kuruluk belirtilerinin en etkin tedavisidir. Sadece vaginal şikayetlerin var olduğu durumlarda düşük doz vaginal ET önerilmektedir.
HT için uygun olan ve prematür veya erken menopoza giren kadınlar en az ortalama doğal menopoz yaşına (51) gelinceye kadar HT yi kullanabilirler. Daha uzun kullanım, şikayetlerin yönetimi için düşünülebilir.
Hem transdermal, hem düşük doz oral estogen standart dozdaki oral estrogene göre venöz tromboemboli ve inme riski ile daha az ilişkilidir.
